աշունը

Ծառեր, թփեր լեցուն միրգ,
Մառան տարան գիրկ ու գիրկ,
Աշուն սնավ։

Տարափ ու բուք փչելով,
Վայուն–մայուն ճչելով՝
Աշուն ծնավ։

Սաղարթ–սաղարթ սարսելով,
Ոսկի տերև դարսելով
Աշուն սնավ։

Առաջադրանքներ

1. Կարդա՛ բանաստեղծությունը՝ առանձնացնելով անծանոթ բառերը:

Լեցուն, սնավ վայուն մայուն սաղարթ

2. Բացատրի՛ր բառերը

ծնավ-ծնվեց

սնավ-սնավ

քնավ-քնեց

3.Նկարի՛ր քեզ դուր եկած հատվածը։

Այդ մասը շատ հանգիստ և լիքը մրքերով։

4․ Բացատրի՛ր ոսկի տերև բառակապակցությունը և գործածի՛ր նախադասության մեջ։

ոսկի տերև-դեղին տերև։ Աշնանը կանաչ տերևները մրսում են ու ցրտից գույնը փոխում, դառնում են ոսկի տերև, որ արևին նման լինեն, էլ չմրսեն։

5. Կադա՛ ընդգծված բառերը և փորձի՛ր բառազույգեր կազմել։

Օրինակ՝ սարսել-դարսել Վայուն–մայուն Սաղարթ–սաղարթ

6. Բանաստեղծության պատկերներին համապատասխան ֆոտոշարք պատրաստի՛ր։

Տե՛ս օրինակը

Ներկայացնում է Դավիթ Հարությունյանը

6. Ձայնագրիր բանաստեղծության ընթերցումդ, ֆոտոշարքի կամ նկարաշարի համադրությամբ տեսանյութ պատրաստի՛ր:

մաթեմատիկա

84 Աարտահայտիր

բ}ցենտերով

5տ-50ց,12տ 7ց-127ց

գ}կիլոգրամներով

12տ-12000կգ

22տ 5ց-22500

25տ 7կգ-25007

4տ 5ց 62կգ-4562

85կազմիր ատահայտություն և լուծիր խնդիրը։

բ}Անին գնեց 7 միատեսակ տուփ կարագ։Այդ կարագից 540գ նա օգտագործեց գաթա պատրասելու համար,իսկ մնացած 860գ-ը սառնարանում։Որքան էր մեկ տուփի մեջ

լուծում 860+540=1400:7=200

պատ 200գ

մաթեմատիկա

81 հաշվիր

ա}2324×72=167328 բ }8452×62=524024 գ }2500×160=400000

6540×840=5493600 1180×340=401200 1200×320=384000

82 Հաշվիր արտահայտության արժեքը եթե=a 3400

ա}2458 x {3400-3339} =149 938 բ}5642 x { 3400-3352}=270816

1647 x {3400-3400} =0 9999:{3400-3399} =10000

83 դի՛ր փակագծերը այնպես որ հավասրությունը դառնա ճշմարիտ։

610+300-{120-20}=810 600-{600-500}x5=100

610-{300-100}:20=600 600-300-{500:5}=400

երկրի ներքին կառուցվածքը․ քարոլորտ

Երկրագունդն, ըստ ներքին կառուցվածքի, բաժանվում է երեք հիմնական մասերի։ Կենտրոնում միջուկն է, նրանից վերև՝ միջնապատյանը, ապա՝ երկրակեղևը:
Միջուկը կազմված է երկու շերտից՝ ներքին և արտաքին: Ներքին շերտի ջերմաստիճանը հասնում է 6300°C-ի, արտաքինը՝ 6100: Միջուկից դեպի երկրակեղև ջերմաստիճանը նվազում է: Ներքին միջուկը պինդ վիճակում է, արտաքինը՝ կիսահեղուկ: Միջուկը կազմված է հիմնականում երկաթից և նիկելից:
Քարոլորտ են անվանում Երկրի պինդ միասնական թաղանթը, որը կազմված է երկրակեղևից և միջնապատյանի վերին մասից:
Միջնապատյանը զբաղեցնում է Երկրի ծավալի մոտավորապես 4/5 մասը: Չնայած միջնապատյանի ջերմաստիճանը բավականին բարձր է՝ մինչև 2900 °C, սակայն բարձր ճնշման պատճառով այն հիմնականում պինդ վիճակում է: Նրա վերին մասում փափկավուն շերտն է, որտեղ նյութերը կիսահալված, հրահեղուկ վիճակում են:
Երկրակեղևի հաստությունը ցամաքում կազմում է 30-80 կմ, իսկ օվկիանոսների հատակին՝ 5-10 կմ: Այն կազմում է Երկրի ծավալի 1/100 մասը:
Երկրակեղևը կազմված է կարծր և փխրուն ապարներից: Կարծր ապարներ են, օրինակ՝ քարերը, քարածուխը, քարաղը, փխրուն ապարներից են կավը, ավազը, տորֆը:
Ժողովրդական տնտեսության մեջ օգտագործվող ապարները կամ հանքանյութերն անվանում են նաև օգտակար հանածոներ են:
Օգտակար հանածոներից են, օրինակ՝ նավթը, քարածուխը, տորֆը, բնական գազը: Դրանք վառելանյութեր են:
Կարևոր օգտակար հանածոներ են նաև մետաղները։
Ապարներում կան նաև այնպիսի հանքանյութեր, որոնք իրենց բացառիկ գեղեցկության և եզակիության շնորհիվ համարվում են թանկարժեք քարեր: Այդպիսիք են, օրինակ՝ ալմաստը, սուտակը, զմրուխտը:
Բնության ամենակարևոր պաշարներից է նաև հողը: Հողի կազմության մեջ գերակշռում են քայքայված լեռնային ապարների մասնիկները և հումուսը (բնահող): Վերջինս առաջանում է հարյուրամյակների ընթացքում կենդանական ու բուսական մնացորդների քայքայումից: Հողային շերտով ծածկված է Երկրի ցամաքային մակերևույթի գրեթե 9/10 մասը:
Երկրակեղևը և միջնապատյանի վերին մասը միասին կազմում են քարոլորտը: Այն Երկրի բաղադրիչներից է:
Օվկիանոսներն ու ծովերը, լճերը, գետերը, աղբյուրները, արհեստական ջրամբարներն ու ստորերկրյա ջրերը կազմում են Երկրի ջրային բաղադրիչը՝ ջրոլորտը:
Երկրի օդային բաղադրիչն անվանում են մթնոլորտ:
Կենդանի օրգանիզմներն իրենց միջավայրով հանդերձ կազմում են կենսոլորտը: Ինչպես տեսաք, Երկրի կառուցվածքի բաղադրիչներ են քարոլորտը, ջրոլորտը, մթնոլորտը, կենսոլորտը:
Հնուց ի վեր մարդիկ ձգտել են իմանալու, թե ինչ կա մեր մոլորակի ընդերքում: Այդ նպատակով դիմել են ուսումնասիրման տարբեր եղանակների: Օրինակ՝ Երկրի ընդերքը հետազոտել են խոր հորատանցքեր փորելու միջոցով: Երկրի ընդերքի մասին տեղեկություններ ստացել են նաև բնական երևույթների ուսումնասիրության ընթացքում: Օրինակ՝ հրաբուխների ժայթքումները և տաք աղբյուրների գոյությունը հիմք են տվել եզրակացնելու, որ Երկրի խորքում նյութերը տաք և հալված վիճակում են:

1.Ի՞նչ շերտերից է կազմված Երկիրը:
2. Ի՞նչ է քարոլորտը:
3. Ինչպիսի՞ կարծր ապարներ կան:

Աշուն օրը

Սևուկ ամպեր վար եկան
Օրան, օրան,
Սարի վրա շար եկան։
Ծագեց առավոտ
Պաղեց, սառավ օդ։

Գոռաց երկինք, բուք արավ,
Հևաց, հևաց.
Ծերուկ երկիր սուգ արավ։
Ճաքեց հեռուն ամպ,
Երկիր դողաց-բա՛մբ։

Բողբոջ արև շող կապեց,
Դողաց, սողաց,
Արյուն-ամպից քող կապեց։
Վառեց լեռան լանջ,
Լեռան ցավատանջ։

Տեղաց անձրև մաղ տալով,
Մարմանդ-մարմանդ,
Հոգնած տերև շաղ տալով։

Առաջադրանքներ

1. Կարդա՛ բանաստեղծությունը և նկարի՛ր քեզ ամենից շատ դուր եկած հատվածը։

Սևուկ ամպեր վար եկան Օրան, օրան, Սարի վրա շար եկան։ Ծագեց առավոտ Պաղեց, սառավ օդ։

2. Բացատրիր արտահայտությունները

վար եկան-իջան ներքև

շար եկան-շարվեցին իրար հետևից

մաղ տալ- կամաց կամաց թափվել

շաղ տալ-լցնել

քող կապել-ծածկել

3. Փորձիր քո բառերով պատմել բանաստեղծությունը։

Սևուկ ամպեր վար եկան Սարի վրա շար եկան։ Ծագեց առավոտ Պաղեց, սառը օդ։ Ամպերը սև սև արեցին սկսվեց մի քամի շնչակտուր ծերուկը ու երկրում դժբաղտուցյուն եղավ և ապերը կիսվեցին և երկրում թեթև ձայները եկավ ։

4 . Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները:

վար-վեր

պաղել-տաքանալ

հեռու-մոտիկ

վառել-հանգցնել

5. Դուրս գրիր բանաստեղծության այն տողերը, որոնց մեջ գույն կա։

սևուկ ամպեր վար եկան

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

4. Ձայնագրի՛ր բանաստեղծությունը և նկարաշարի օգնությամբ տեսանյութ պատրաստի՛ր:

English

1. Is your family big or small? My family is small: my mother, my father, my brother and I.

2. Is your house big or small? Describe your room. my house is big, but my room is small. There are two beds , a window and a picture on the wall in my room.
3. When do you get up in the morning? in the morning I get up 07:00 o’clock
4. What do you have for breakfast? For breakfast I have fruits, tartes and tea.
5. What subjects do you study at school? At school we study mathematics, Armenian language, English, Russian, biology, music and gymnastics.
6. Can you name the days of the week? Monday Tuesday Wednesday Friday Saturday Sunday.
7. What sport do you like? I like football and basketball.
8. Have you got a pet? Tell about your pet. I don’t have pet.
9. What do you usually do in the evening? Usually I do my lessons in the evening.
10. Do you like weekends? What do you do at weekends? I like weekends, I play with my friends.

մաթեմատին 25․09․2022

66

հասմիկը գնեց 3 կգ տավարի միս 2 կգ հավի միս 1կգ երշիկ և վճարեց1000 դրամանոց մեկ թղթադրամ։Որքան դրամ պետք է վերադաձնի վաճառողը նրան։

լուծում 3×1650=4950 2×1300=2600 1×1200=1200 4950+2600+1200=8750

7 ձկնորսներ 7 ձուկը ուտում են 7օրում նյույն պայմանների դեպքում 5 ծկնորսներ 5 ձուկ քանի օրում կուտեն։

պատ 5 օրում

ծկնորս աշոտը 5 րոպեյում բռնեց 5ձուկ

նա քանի ձուկ կբռնի 5 րոպեյում։

պատ 5ձուկ

Test for the 4th Grade students

I. Translate the sentences(Թարգմանի՛ր նախադասությունները)

1.Կա երկու գիրք պայուսակի մեջ:

There are books on the beg.

2.Կան շատ ծառեր բակում(yard)

There are many trees in the yard

3.Կա մի գեղեցիկ կարմիր գլխարկ սեղանի վրա:

There a byutiful red hed on the teble

II.Put the verbs into the Present Simple(Գործողությունները տեղադրիր պարզ նեկա ժամանակաձևով)

1.My mother makes dinner every day.

2.I usually play chess with my father in the evenings.

3.The boys often play footballs in the yard.

4.Maria drinks tea every morning.

5.Vahan gos to the swimming-pool on Mondays.

III.Make up your own questions using Do…/Does…Կազմի՛ր քո հարցերը՝ գործածելով Do…/Does…

1.Do you have a beg red hed?

2.Does a you beg red hed ?

IV.Make up your own sentences using don’t/ doesn’t Կազմի՛ր քո նախադասությունները՝ գործածելով don’t/ doesn’t

1…………………………………

2…………………………………..

մաթեմատիկա

հաշվիր արտահայտություն արժեք

բ} 2539 + 724 x 7 =8331

25300-7000 : 8 + 3494=27919

4078 x 7 -204 : 6 +777 : 3 =27248

հաշվիր ատահայտության արժեքը եթե=525

բ} 7 x 525 – 4068 : 9=4151

7 x 525 +525 : 5 – 3780= 0

7ր 14վ-434

8ժ 35ր-515

6 օր 12 ժամ-156

9տարի 11 ամիս – 119

12դար 64տարի-1264